Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa các dân tộc thiểu số ở Lục Ngạn

 

Những năm gần đây, các di sản văn hóa phi vật thể của đồng bào dân tộc thiểu số đã được huyện miền núi Lục Ngạn quan tâm bảo tồn, phát huy và đạt những kết quả tích cực; những làn điệu dân ca, dân vũ, trang phục của người dân tộc thiểu số dần được khôi phục, thể hiện trong các ngày hội, giao lưu. Qua đó góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân trên địa bàn.  

 

Hát Then tại Ngày giao lưu văn hóa thể thao các dân tộc huyện Lục Ngạn

 

Mới đây chúng tôi có dịp gặp lại các thành viên Câu lạc bộ hát dân ca dân tộc Nùng của hai thôn Dọc Đình và Quán Cà, xã Biên Sơn. Các thành viên mặc áo xanh của dân tộc Nùng, tuy không còn trẻ nhưng nét mặt rạng rỡ, nói cười vui vẻ rồi từng nhóm tỏa ra vườn vải trước nhà say sưa cùng nhau hát những bài dân ca Nùng bằng lối hát đối. Ông Mạc Văn Đậu, 59 tuổi, Chủ nhiệm Câu lạc bộ cho biết: Hai thôn này có hơn 200 hộ, đều là người dân tộc Nùng. Ở đây, những người tầm tuổi ông thường biết hát dân ca của dân tộc mình và nhiều người mê hát dân ca. Dân ca của dân tộc Nùng có 3 làn điệu là hát shi, hát lượn và hát cồ lẩu. Hát shi thường là thanh niên trai gái hát giao duyên hay hát ca ngợi quê hương, đất nước; hát lượn khi trai gái tìm hiểu nhau và thường là hát đối cả đêm; còn hát cồ lẩu mỗi khi có đám cưới ( phù dâu hát với bạn của chú rể và phù rể hát với bạn của cô dâu). 

 

Theo ông Đậu, dân ca dân tộc Nùng đã có từ lâu đời. Trai gái lớn lên thường hát giao duyên, qua câu hát mà họ quen nhau, yêu nhau, thậm chí thành vợ chồng và đây là nét đẹp văn hoá truyền thống thể hiện tình cảm của con người với nhau. Trước đây, dân ca dân tộc Nùng thường được hát nhiều vào các dịp chợ truyền thống của các địa phương trong vùng. Sau một thời gian mai một, từ năm 2005, Hội hát dân ca dân tộc Nùng ở đây được thành lập, chủ yếu hát trong các dịp mừng nhà mới, đám cưới, sinh nhật của bà con trong thôn bản. Sau đó, các thành viên của Hội còn tham gia hát với các bạn hát ở nhiều địa phương khác trong và ngoài huyện, ngoài tỉnh. Được sự hỗ trợ của huyện và xã, từ tháng 9/2010, những người biết hát và say mê hát nhất dân ca dân tộc Nùng của hai thôn nói trên đã tập hợp nhau thành lập Câu lạc bộ hát dân ca và hiện có 32 thành viên. 

 

Nhiều lối hát truyền thống đang dần được khôi phục. Bà Linh Thị Tên, 60 tuổi, thành viên Câu lạc bộ cho biết đã theo cha mẹ học hát dân ca dân tộc mình từ năm 14- 15 tuổi và những làn điệu dân ca đã ngấm sâu trong lòng, thành niềm đam mê. Điều bà băn khoăn là mặc dù được dạy tiếng nói của dân tộc mình từ nhỏ, nhưng nay những người trẻ lại chưa thiết tha học hát dân ca của dân tộc mình. Câu lạc bộ hát dân ca dân tộc Nùng nói trên chỉ là một trong 30 câu lạc bộ hát dân ca các dân tộc của huyện Lục Ngạn và là một trong những nội dung nổi bật của chủ trương bảo tồn, phát huy di sản văn hóa phi vật thể của các dân tộc thiểu số trong huyện. 

 

Theo lãnh đạo ngành Văn hoá huyện Lục Ngạn, huyện tập trung bảo tồn dân ca, dân vũ, trang phục, chữ viết và các phong tục truyền thống (lễ hội, lễ cưới hỏi) của các dân tộc thiếu số để góp phần phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc các dân tộc. Các địa phương trong huyện đã dựa vào những người cao tuổi, có kinh nghiệm nhiều năm hát dân ca, hiểu sâu các phong tục truyền thống của dân tộc mình để truyền dạy lại cho con cháu. 

 

Huyện chỉ đạo các xã tổ chức giao lưu văn hóa giữa các câu lạc bộ thôn xã, rồi lựa chọn tham dự Ngày hội văn hoá thể thao (VHTT) các dân tộc hằng năm của huyện (nay là ngày giao lưu văn hóa thể thao các dân tộc huyện Lục Ngạn) và giúp các Câu lạc bộ giao lưu với các tỉnh để họ thêm hiểu biết, tự hào về nét đẹp văn hóa của dân tộc mình mà có ý thức giữ gìn, phát huy. 

 

Theo ông Lãnh Văn Tập- Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa- Thể thao huyện, các Câu lạc bộ đã duy trì sinh hoạt, mở rộng giao lưu hát dân ca với nhau và với các tỉnh như Lạng Sơn, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Thái Nguyên. Ngoài tham dự Ngày giao lưu văn hóa thể thao các dân tộc hằng năm của huyện được duy trì từ hơn chục năm nay, các xã có Câu lạc bộ hát dân ca cũng tổ chức hội hát dân ca dân tộc thiểu số vào dịp đầu Xuân. Lễ cưới hỏi theo phong tục truyền thống của các dân tộc được khôi phục dần gồm: Dân tộc Sán Dìu ở xã Giáp Sơn, dân tộc Sán Chí ở xã Kiên Lao, dân tộc Nùng ở xã Kiên Thành... Bên cạnh đó huyện cũng khuyến khích và hỗ trợ các lớp truyền dạy tiếng nói, chữ viết của các dân tộc. Với những cố gắng quyết tâm của ngành văn hóa, dân ca Sình Ca của dân tộc Cao Lan xã Đèo Gia và dân ca Sán Chí xã Kiên Lao đã được công nhận là loại hình văn hóa phi vật thể./.

 

Quang Huấn

 

 

 

Chuyên mục: 

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.