Năm 2013 kết thúc trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế, song với sự đoàn kết đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Lục Ngạn, chúng ta cũng đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các mặt Kinh tế - Văn hóa xã hội. Trong thành quả chung đó, có dấu ấn riêng độc đáo mà chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới đang được triển khai thực hiện trên địa bàn huyện.
Quán triệt chủ trương của Chính phủ và kế hoạch của UBND tỉnh về thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, giai đoạn (2011 – 2020). Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết 51B-NQ/HU ngày 30/6/2011 về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện, giai đoạn (2011-2015); Với mục tiêu nâng đời sống nhân dân, phát triển kết cấu hạ tầng cơ sở. Để thực hiện mục tiêu đó, UBND huyện đã xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình trong giai đoạn (2011 – 2020). Trước mắt, trong giai đoạn (2011-2015), Lục Ngạn đã chọn và triển khai điểm tại 3 xã Thanh Hải, Nghĩa Hồ và xã Quý Sơn. Do đây là một chủ trương mới đòi hỏi huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới huyện đã coi trọng công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đồng thời tổ chức tập huấn cho Ban quản lý chương trình xây dựng nông thôn mới các xã. Chỉ đạo khảo sát, lập nhiệm vụ quy hoạch đồ án. Nghiên cứu các cơ chế, chính sách về xây dựng nông thôn mới để đề xuất với các sở, ngành và UBND tỉnh điều chỉnh một số nội dung không phù hợp với thực tế ở địa phương nhằm giúp các xã xây dựng nông thôn mới hoàn thành mục tiêu theo kế hoạch. Qua đó, trong 2 năm đầu, Lục Ngạn đã hoàn thành phê duyệt xong đồ án quy hoạch nông thôn mới cho 19 xã. Và tình đến hết năm 2013, chúng ta cũng đã hoàn thành phê duyệt cho 10 xã còn lại. 3 xã điểm đã lập xong đề án và bước vào thực hiện.
Phong trào xây dựng đường giao thông nông thôn phát triển mạnh
Nếu như năm 2011, năm đặt điểm khởi đầu cho mục tiêu xây dựng nông thôn mới, chúng ta đứng trước bộn bề khó khăn, thách thức. Hệ thống hạ tầng cơ sở thấp kém, nhất là đường giao thông nông thôn. Trong khi đó việc phát huy nội lực trong nhân dân chưa thực sự hiệu quả, phần lớn vẫn dựa vào sự hỗ trợ của nhà nước và ngân sách địa phương. Bên cạnh đó, nhận thức của cán bộ và nhân dân còn nhiều hạn chế, còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào nhà nước. Đời sống của người dân vùng sâu, vùng xa còn khó khăn. Vậy làm thế nào để khơi thông nội lực trong dân góp sức xây dựng nông thôn mới là một bài toán khó cần lời giải của cấp ủy, chính quyền địa phương. Xác định, xây dựng nông thôn mới phải xuất phát từ chính nhân dân, tư tưởng “lấy sức dân để xây dựng cho dân” được hình thành trong phương châm lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền. Do vậy, sau gần 3 năm triển khai, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đem lại tín hiệu vui khi tư tưởng mình vì mọi người, vì tập thể đã được hình thành và phát huy, từ đó nội lực trong nhân dân được khơi thông đã tạo nên sức bật cho phong trào.
Để đẩy nhanh tiến độ, nhiều xã đã có cách làm hay, hiệu quả. Điển hình là xã Thanh Hải, một trong 3 xã điểm xây dựng nông thôn mới của huyện. Xác định xây dựng nông thôn mới là phát triển toàn diện các mặt về hệ thống chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh quốc phòng. Do vậy, ngay khi nhận kế hoạch của huyện, Đảng uỷ, UBND xã Thanh Hải đặc biệt coi trọng công tác huy động nguồn lực ở địa phương tham gia phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế cây trồng, vật nuôi góp phần tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho nhân dân. Để mục tiêu đó được đón nhận, cấp uỷ, chính quyền xã Thanh Hải luôn thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở thực hiện bàn bạc công khai, dân chủ, lấy ý kiến của nhân dân trong việc lựa chọn thực hiện các tiêu chí phù hợp với điều kiện địa phương; đồng thời phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và khối đoàn kết toàn dân chung sức tham gia xây dựng nông thôn mới.
Xác định, xây dựng nông thôn mới, trước tiên phải nâng cao đời sống cho nhân dân, do vậy Đảng ủy – UBND xã Thanh Hải đặc biệt coi trọng đầu tư, hỗ trợ phát triển sản xuất. Ngay trong năm đầu thực hiện, Thanh Hải đã giành 250 triệu đồng kinh phí của chương trình hỗ trợ nhân dân xây dựng mô hình sản xuất khoai tây chế biến tại thôn Trại Giữa, với quy mô 5 ha. Đây là mô hình sản xuất nông thôn mới đầu tiên theo phương châm liên kết 4 nhà: Nhà nước, nhà nông, nhà khoa học và nhà doanh nghiệp. Vơi sự đồng thuận cao của nhân dân, mô hình sản xuất rau chế biến đầu tiên được tổ chức đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Từ kết quả của mô hình đầu tiên, năm 2013, Thanh Hải tiếp tục triển khai xây dựng mô hình sản xuất nấm và hỗ trợ chuyển dịch cây ăn quả, từng bước tăng thu nhập cho nhân dân.
Đi đôi với việc hỗ trợ sản xuất, Ban quản lý xây dựng nông thôn mới xã Thanh Hải cũng quan tâm phát triển kết cấu hạ tầng. Trong đó, mục tiêu lớn cần thực hiện hoàn thành vào năm 2015 là hệ thống đường giao thông nông thôn. Với đặc thù là một xã rộng, hệ thống giao thông nông thôn chủ yếu là đường đất, nên việc phấn đấu đạt trên 50% đường giao thông được cứng hóa vào năm 2015 là một tiêu chí khó đòi hỏi có sự chung tay, góp sức của nhân dân. Một trong những việc làm đã và đang đón nhận sự nhất trí, đồng lòng của cán bộ, đảng viên và nhân dân thực sự tạo dấu ấn đậm nét sau gần 3 năm triển khai xây dựng nông thôn mới ở Thanh Hải đó là, phong trào hiến đất làm đường giao thông nông thôn mới. Năm 2012, xã Thanh Hải được dự án các xã miền núi đầu tư làm mới gần 10 km đường giao thông liên xã. Trong quá trình mở rộng tuyến đường nên đã đi qua phần đất của hàng chục hộ dân hai bên đường. Do đây là dự án không bố trí nguồn kinh phí giải phóng mặt bằng nên cấp ủy, chính quyền Thanh Hải đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên và nhân dân hiến đất để ủng hộ công trình. Ban đầu, nhiều hộ dân đã không nhất trí tháo dỡ công trình, tài sản trên đất. Nhưng sau nhiều lần tuyên truyền vận động, với phương châm đảng viên làm trước. Bằng cách làm thiết thực đó, đã có trên 200 hộ hiến tặng gần 5 nghìn m2 đất, tạo điều kiện cho dự án giải phóng mặt bằng thi công tuyến đường. Đón nhận sự đồng thuận ngay từ công trình đầu tiên, năm 2013, lại một lần nữa, người dân nơi đây lại góp tiền, góp sức chung tay cùng nhà nước cứng hóa gần 12km đường giao thông liên thôn. Trong đó có khoảng 2km đường nội thôn. Có được kết quả đó, ngoài sự vận dụng sáng tạo của Ban quản lý thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới của xã trong việc chỉ đạo thực hiện còn là vai trò tích cực của cán bộ, đảng viên và ý thức “mình vì mọi người” của người dân.
Bằng sự chỉ đạo sát sao ấy, đến nay Thanh Hải đã đạt được 14 tiêu chí Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Riêng năm 2013, Thanh Hải tập trung dồn sức hoàn thành 3 tiêu chí xây dựng nông thôn mới.
Không chỉ xã Thanh Hải, các xã điểm Quý Sơn, Nghĩa Hồ cũng đều có những cách làm riêng hiệu quả. Trong đó, nhờ biết phát huy nội lực trong dân mà đến nay, xã Nghĩa Hồ đã hoàn thành 17/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới,. Trong đó, tiêu chí về giao thông được coi là tiêu chí khó, song Nghĩa Hồ đã trở thành xã đầu tiên của huyện thực hiện hoàn thành tiêu chí này, với 100% đường trục xã, gần 90% đường liên thôn và 70% đường ngõ xóm được cứng hóa. Xã Quý Sơn đạt 13 tiêu chí. Đặc biệt, để huy động sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị tham gia xây dựng nông thôn mới, xã Quý Sơn đã nâng cao vai trò lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền trong việc huy động sức dân xây dựng nông thôn mới. Năm 2013, Quý Sơn đã thành lập 27 mô hình dân vận khéo xây dựng nông thôn mới đã vận động nhân dân đóng góp 3 tỷ đồng, hiến tặng 47 nghìn m2 đất và 900 cây ăn quả và hàng nghìn ngày công trị giá gần 10 tỷ đồng để xây dựng nông thôn mới.
Không dừng lại ở những xã điểm nông thôn mới, nhiều xã trong huyện cũng đã vận dụng sáng tạo quy chế dân chủ ở cơ sở, huy động nguồn lực trong dân tham gia chung tay xây dựng nông thôn mới. Do vậy, sau 3 năm xây dựng nông thôn mới, chúng ta đã huy động nhân dân đóng góp hàng chục tỷ đồng, gần 100 nghìn mét vuông đất, trên 30 nghìn ngày công xây dựng cơ sở hạ tầng, trong đó có đường giao thông nông thôn. Ngoài ra, nhân dân ở nhiều địa phương còn là người trực tiếp giám sát thi công công trình. Do vậy, hầu hết các công trình được xây dựng từ sức dân đều được bảo đảm về chất lượng, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân.
Có thể khẳng định rằng, bước vào thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn (2011-2015), mặc dù trong điều kiện còn gặp nhiều khó khăn; song với sự quyết tâm cao và lòng quả cảm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Lục Ngạn, chúng ta đã có 12 xã đạt từ 10 đến 18 tiêu chí nông thôn mới; 17 xã đạt từ 5 đến 9 tiêu chí. Trong đó, xã Nghĩa Hồ là xã đầu tiên thực hiện đạt 17/19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Toàn huyện đã đầu tư trên 5,3 tỷ đồng hỗ trợ sản xuất, xây dựng 23 mô hình sản xuất cho hiệu quả kinh tế cao như: Thanh Long ruột đỏ; cam V2, Bưởi da xanh và máy nông nghiệp… đồng thời chỉ đạo nhân rộng mô hình sản xuất vải thiều Việt Gáp, lúa lai…3 xã điểm xây dựng nông thôn mới thực hiện 6 mô hình sản xuất theo hướng hàng hóa, góp phần tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho người dân nông thôn.
Từ kết quả phong trào xây dựng nông thôn mới đã góp phần không nhỏ vào việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội và xây dựng đời sống mới, con người mới ở địa phương. Điều đó đã góp phần nâng cao đời sống của nhân dân, bộ mặt nông thôn mới đang khởi sắc từng ngày. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 24,12% năm 2013. Các lĩnh vực văn hoá, xã hội có nhiều chuyển biến tích cực. Sự nghiệp giáo dục có bư¬ớc phát triển, góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Đặc biệt từ phong trào xây dựng nông thôn mới đã góp phần xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, gắn với “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân. Không những thế, kết quả xây dựng nông thôn mới đã góp phần tích cực trong việc xây dựng Đảng bộ và chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh. Khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố và phát huy. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.
Vũ Đoàn
